Hoe dak en buitenmuren isoleren?

Isoleren heeft veel voordelen. In de zomer blijft het lekker koud. In de winter blijft de warmte goed behouden. Warmteverliezen worden dankzij isolatie tot de helft beperkt. Je kan zowel daken als gevels isoleren. Hoe dat in zijn werk gaat, lees je hier. 

Isolatie plaatsen? Vraag hier gratis & vrijblijvend offertes aan voor dakisolatie of gevelisolatie.

1. Thermische isolatie van daken

Warme lucht stijgt. Een niet-geïsoleerde woning verliest het meeste warmte langs het plafond, langs zolder en dak. Daarom moet eerst en vooral aandacht besteed worden aan de isolatie van het dak.
Voor hellende daken onderscheiden we twee gevallen: indien het vertrek onder het dak niet bewoond is, dan doe je er goed aan de zoldervloer te isoleren; is de ruimte onder het dak daarentegen ingericht als speelkamer, kinderkamer, knutselzolder, e.d., dan isoleer je uiteraard de binnenkant van het dak.
Een horizontale isolatie is merkelijk gemakkelijker aan te brengen dan de isolatie van hellende wanden. Bovendien is de oppervlakte die te isoleren is, kleiner, wat logischerwijze ook goedkoper is.

In het artikel over warmte-isolatie ontdek je alle up-to-date info over de thermische isolatie van daken, vloeren, muren, …

Voor je gaat isoleren, dien je je er beslist van te overtuigen dat het dak niet lekt. Vocht doet immers het effect van isolatie grotendeels teniet! Het type en de dikte van het isolatiemateriaal, wordt bepaald door de plaats waar de isolatie wordt aangebracht. De minimaal aan te bevelen dikte is 6 tot 8 cm, naargelang de kwaliteit van het materiaal. Isoleren kan condensatie veroorzaken waardoor je na het isoleren van de woning vochtproblemen krijgt. Overleg, en vraag deskundig advies.

Hellende daken 
a. Niet bewoonbare zolders
Is je zolder voorzien van een dekvloer, dan volstaat het een isolerende laag op deze vloer te leggen, behalve indien je zware voorwerpen op de zolder wilt opbergen. In dat geval moet je tussen de kepers isoleren.

b. Bewoonbare zolders
Is je zolder bewoonbaar dan breng je de isolatie op het dak zelf aan, op, tussen of onder de kepers. Meestal is minerale wol hiervoor het best geschikt. Er mag geen warme en vochtige lucht vanuit de binnenruimte van het huis in het isolatiemateriaal doordringen; gebeurt dit toch, dan moet deze lucht gemakkelijk afgevoerd kunnen worden. Zorg er dus voor dat er een geventileerde luchtlaag overblijft tussen het onderdak en het isolatiemateriaal.
Er worden veel fouten gemaakt bij het isoleren van daken, daarom geven wij je een aantal tips opgesteld door deskundigen.

Plaats steeds een onderdak
Om stof en poedersneeuw in de kapruimte te vermijden, bij rukwinden en storm, wordt onder de dakbedekking een onderdak aangebracht. De helling van het dekschild speelt daarbij geen rol. Dit onderdak vormt een afscherming tegen de wind en verzekert eveneens een bescherming tegen toevallige infiltratie van regenwater. De tengellat verzekert een geventileerde ruimte tussen de dakbedekking en het onderdak, zodat het droog blijft.

Opmerking
Menuiserite platen zijn stijve platen speciaal ontworpen om als onderdak dienst te doen. Ze zijn vervaardigd op basis van Portlandcement, minerale en organische vezels, met toevoeging van pigmenten. De menuiserite plaat is waterdicht en toch dampdoorlatend. De plaat is ook nog rotvrij en onaantastbaar voor knaagdieren, insecten en ongedierte.
De Menuiserite platen worden op de kepers geplaatst. Let erop dat de voegen in de richting van de dakhelling boven de kepers komen te liggen waar zich een keper bevindt, nagel je een tengellat boven de menuiserite plaat. Zodoende komt er boven elke voeg in de richting van de dakhelling, een tengellat. Deze tengels zijn minimum 15 mm dik, zodat de ruimte tussen de panlat en het onderdak groot genoeg is. Hierdoor ontstaat een natuurlijke ventilatie die de dakbedekking en het onderdak droog houdt. Onderaan moet het onderdak uitmonden in een goot om het accidenteel geïnfiltreerde water af te voeren.

Neem speciale voorzorgen op de plaats waar de platen elkaar verticaal overlappen. Deze verhoging moet weggewerkt worden voor de tengels te onderbreken of de keper ter plaatse van de overlapping in te kepen. Het isolatiedeken, bekleed met kraftpapier, is voorzien van zijdelingse boorden voor de bevestiging. Deze wordt tussen de kepers aangebracht. Het kraftpapier wordt langs de binnenkant geplaatst. De isolatie moet dunner zijn dan de hoogte van de kepers zodat een ruimte van minimum 20 mm geschapen wordt boven de isolatie, die aldus een spouw realiseert.

Ventilatie
Het is noodzakelijk om een natuurlijke en permanente verluchting tussen dakbedekking en onderdak te voorzien. Die verluchting zal er over waken dat elke dampvorming of vochtstagnatie tussen bekleding en isolatie, vermeden wordt. Ze wordt verkregen door een tengellat van minimum 15 mm te voorzien tussen panlatten en onderdak. Uiteraard zal de luchtspouw die aldus ontstaat, in verbinding staan met een luchtinlaat ter hoogte van de goot en een luchtuitlaat aan de nok. Voor grote dekschilden kan het noodzakelijk zijn bijkomende ventilatieleien in het volle dekschild te plaatsen. Om dus een lange levensduur van het dak in zijn geheel te waarborgen is een efficiënte verluchting een strikte noodzaak. Voor gebouwen met relatief belangrijke vochtproductie, denk aan keukens, badkamers, wasplaatsen e.d., is een dampscherm, aangebracht aan de warme zijde van de isolatie, noodzakelijk.

Isolatie onder de kepers
Meestal is de ruimte tussen de kepers onvoldoende en moet er onder de kepers een tweede laag isolatiemateriaal aangebracht worden. In dit geval kan de isolatie in een dikkere laag aangebracht worden, ongeveer 10 tot 15 cm.

Isolatiemateriaal gebruikt als onderdak 
Hiervoor gebruik je “sandwichpanelen” die je plaatst op de gordingen (horizontale balken).

Platte daken
Voor dit type isolatie zijn moeilijk algemene richtlijnen te geven omdat vrijwel elk dak een speciaal geval vormt. Hier raadpleeg je dus bij voorkeur een deskundige.

2. Thermische isolatie van buitenmuren

Zoals je reeds boven gelezen hebt, is het isoleren van buitenmuren aan de binnenzijde niet interessant doordat je daarmee de thermische inertie (het vermogen om warmte op te laden en terug af te geven) van het gebouw wegneemt. Daarom moeten andere oplossingen gezocht worden.

Spouwmuren 
a. Bestaande spouwmuren
Je kan een bestaande spouwmuur laten volspuiten met isolatiemateriaal. Voor het inspuiten van isolatiemateriaal in de spouwmuur, is een grote technische vaardigheid vereist. Ook hier doe je er goed aan je te wenden tot een firma die voor een dergelijk systeem de technische toelating heeft, afgeleverd door de Belgische Unie voor technische goedkeuring in de bouw (BUtgb).

Als de gevel bestaat uit geglazuurde baksteen of geverfde baksteen, kan je de spouw beter niet opvullen. Ook is het aan te raden alleen de spouw op te vullen als er nooit sprake is geweest van insijpeling van regenwater. Je kan door middel van een endoscoop de spouw onderzoeken. Vul de spouw ook liever niet indien:

• er scheurtjes zitten in het metselwerk
• het metselwerk vorstschade heeft opgelopen
• de voegen in slechte staat zijn

Het isoleren van bestaande spouwmuren blijft een risicovolle onderneming.

b. Nieuwe spouwmuren
Als je opteert voor spouwisolatie, dan kies je best voor een gedeeltelijke opvulling van de spouw. Dit geeft je de grootste garantie op een droge isolatie.

Aangezien een parement nooit waterdicht is, zou de “ideale” geïsoleerde spouwmuur als volgt opgebouwd moeten zijn:

• buitenblad
• geventileerde spouw (minstens 5 cm)
• isolatie
• binnenblad

Praktisch is deze constructie echter moeilijk uit te voeren, om volgende redenen:

1. Het behoorlijk aanbrengen van isolatiemateriaal tegen het binnenblad, veronderstelt dat het binnenblad eerst wordt opgetrokken. Om dan (achteraf) het buitenblad op te trekken, zijn steigers langs de buitenkant van het gebouw noodzakelijk.

2. Geventileerde spouw + isolatie hebben samen een dikte van minstens 10 cm.

c. Opmerking
Omwille van de constructieve moeilijkheden wordt in België veelal gebruik gemaakt van gewone spouwmuren (met opening van 6 cm) waarbij het isolatiemateriaal er tijdens het metselen van bovenaf wordt ingeduwd. Een voor de hand liggend gevolg is, dat het isolatiemateriaal in contact komt met het buitenblad, doch ook dat de “isolatie” regelmatig onderbroken wordt door mortelresten en ondichte voegen. Daarbij kunnen nog vragen gesteld worden omtrent de “regelmatigheid” van de isolatie.

Een veel grotere kans op een perfecte uitvoering krijg je als je opteert voor een isolerende dragende steen. Je kan daarvoor kiezen tussen isolerende baksteen of cellenbeton. Doch om een redelijke isolatiewaarde te bekomen moet je het binnenblad 19 cm dik nemen. Bij een vergelijkende theoretische berekening zal zo’n spouwmuur meestal niet kunnen concurreren met een spouwmuur waarbij een aantal centimeter extra isolatie in de spouw gestopt wordt. Maar in de praktijk zal een muur in isolerende steen gemakkelijker zijn om uit te voeren. Daarom pleit de eindbalans in het voordeel van cellenbeton en isolerende baksteen.

Opmerking i.v.m. cellenbeton en isolerende baksteen
a. Cellenbeton
Blokken uit cellenbeton zijn veel lichter dan betonblokken. De cellen bevatten lucht en daarom is hun isolatiewaarde beter.

Cellenbeton wordt beter gelijmd dan gemetseld. Op deze wijze is er minder water in de muur na de uitvoering. Hoe droger de constructiewijze, des te kleiner de mogelijke vochtproblemen bij het “uitdrogen” van het gebouw. Het grote voordeel van cellenbeton is het bestaan van lateien, eveneens in cellenbeton, die toelaten metselwerk te bekomen, dat homogeen is en uniform isoleert, zonder aanwezigheid van koudebruggen.

b. Wat is isolerende baksteen?
Het is een baksteen gemaakt uit gebakken klei. Doch voor het bakken wordt de klei met zagemeel of polystyreenkorrels vermengd. Tijdens het bakken, verbranden deze toeslagstoffen waardoor holle poriën in de gebakken steen ontstaan. Deze gaten hebben een diameter afhankelijk van de grootte van de korrels van de toeslagstof. Hierdoor verhoogt de poreusheid van de steen en neemt het soortelijk gewicht van de scherf af. Door combinatie van perforaties met “lichte scherf” kan het volumiek gewicht nog verder gereduceerd worden. Daardoor kunnen bakstenen gemaakt worden die ideaal geschikt zijn voor thermisch isolerend metselwerk.
In België zijn er verschillende merken van isolerende baksteen te verkrijgen. Isolerende baksteen behoudt de positieve kenmerken van de traditionele baksteen, nl. de vochtregulerende en warmteregulerende eigenschap. Het is een natuurlijk bouwmateriaal.
Naast cellenbeton en isolerende baksteen wordt ook nog kalkzandsteen gebruikt als isolerend binnenspouwblad doch de isolatiewaarde van een met baksteen en cellenbeton gemetselde spouwmuur-constructie zijn beter.